Senedd Fyw: Edrych yn ôl ar drafodaethau 15 Rhagfyr

Mae ASau yn cymeradwyo cynnig Llywodraeth Cymru (wedi'i ddiwygio) ar y cyfyngiadau coronafeirws newydd ond gyda dau welliant sef gwelliant y Ceidwadwyr am groesawu'r cyhoeddiad am lefelau rhybudd newydd yng Nghymru a gwelliant Plaid Cymru a oedd yn galw ar Lywodraeth Cymru i ddatblygu cynlluniau manwl ar gyfer ailagor sectorau allweddol yn ddiogel fel lleoliadau lletygarwch, diwylliant a chwaraeon yn seiliedig ar ymgysylltu uniongyrchol rhwng cynrychiolwyr y sector a chynghorwyr gwyddonol Llywodraeth Cymru.

Roedd 45 o blaid y cynnig, un wedi ymatal a 5 yn erbyn.

Mae ASau yn Cynnig bod y Senedd, at ddibenion unrhyw ddarpariaethau sy’n deillio o’r Bil Cwricwlwm ac Asesu (Cymru), yn cytuno i unrhyw gynnydd mewn gwariant o’r math y cyfeiriwyd ato yn Rheol Sefydlog 26.69, sy’n codi o ganlyniad i’r Bil.

Roedd 37 o blaid, fe wnaeth wyth ymatal ac roedd chwech yn erbyn.

Mae ASau yn cytuno i egwyddorion cyffredinol Egwyddorion Cyffredinol y Bil Cwricwlwm ac Asesu (Cymru)

Roedd 40 o blaid, fe wnaeth un ymatal ac roedd 10 yn erbyn.

Mae ASau yn cymeradwyo y fersiwn ddrafft o Orchymyn Senedd Cymru (Cynrychiolaeth y Bobl) (Diwygio) 2020

Mae Gorchymyn Cynulliad Cenedlaethol Cymru (Cynrychiolaeth y Bobl) 2007 (“Gorchymyn 2007”) yn nodi'r rheolau manwl ar gyfer cynnal etholiadau i Senedd Cymru.

Mae'r Gorchymyn hwn yn diwygio Gorchymyn 2007 i adlewyrchu newidiadau polisi a deddfwriaethol sydd wedi digwydd ers etholiad cyffredinol y Senedd yn 2016 i baratoi at etholiad cyffredinol y Senedd yn 2021. Yn benodol, mae'r Gorchymyn hwn:

• yn gweithredu newidiadau sy'n codi o ganlyniad i’r newid enw, estyn yr etholfraint a’r meini prawf anghymhwyso a gyflwynwyd gan Ddeddf Senedd ac Etholiadau (Cymru) 2020,

• yn rhoi'r opsiwn i ymgeiswyr beidio â chyhoeddi eu cyfeiriad cartref yn etholiadau'r Senedd,

• yn gwneud newidiadau i'r modd y gwneir taliad i swyddogion canlyniadau ar gyfer gwasanaethau a roddwyd.

Roedd 38 o blaid, fe wnaeth naw ymatal ac roedd pump yn erbyn.

GettyCopyright: Getty

Mae ASau yn cymeradwyo Rheoliadau Diogelu Iechyd (Cyfyngiadau Coronafeirws) (Mangre Ysgol a Mangre Sefydliad Addysg bellach) (Cymru) 2020

Mae'r dystiolaeth o astudiaethau gwyliadwriaeth yn dangos canfyddiad newydd o dystiolaeth o lefelau uwch o haint (symptomatig ac asymptomatig) a throsglwyddo mewn grwpiau oedran ysgol nag a gydnabuwyd yn flaenorol, yn enwedig mewn grwpiau oedran 11-17.

O ganlyniad i'r dystiolaeth hon, mae'r Rheoliadau'n gwneud darpariaeth mewn dau faes allweddol: a) cyfyngu ar gategorïau penodol o fyfyrwyr rhag mynychu mangreoedd ysgolion uwchradd b) i gyfyngu ar fyfyrwyr rhag mynychu mangreoedd Sefydliadau Addysg Bellach.

Roedd 40 o blaid, ni wnaeth yr un aelod ymatal ac roedd 12 yn erbyn.

BBCCopyright: BBC

Mae ASau yn cymeradwyo rheoliadau diogelu iechyd Cyfyngiadau Coronafeirws a Swyddogaethau Awdurdodau Lleol (Diwygio) (Cymru) 2020

Roedd 30 o blaid, fe wnaeth naw ymatal ac roedd 13 yn erbyn.

Mewn ymateb angerddol yn y Senedd dywed y Gweinidog Addysg, Kirsty Williams, ei fod yn ddyletswydd amddiffyn plant Cymru rhag yr hyn a all eu bygwth bob dydd.

"Rhaid sicrhau ein bod yn creu plant hyderus, hapus a diogel," meddai, "ac mae'n bwysig nad oes yr un plentyn yn cael ei eithrio rhag hynny".

Dywed Caroline Jones o'r grŵp Cynghrair Annibynnol ar gyfer Diwygio ei bod yn credu bod y bil yn cael gwared ar hawl rieni i addysgu eu plant am ryw a pherthynas.

Dywed bod rhai athrawon wedi dweud wrthi nad ydyn nhw wedi cael eu hyfforddi nac yn gymwys i addysgu plant am ryw a pherthynas a'u bod yn bwysicach bod arbenigwr iechyd yn gwneud hyn.

BBCCopyright: BBC

Dywed Sian Gwenllian ei bod hi'n gwbl bwysig bod hanes cenedlaethol Cymru yn cael ei gynnwys fel rhan o'r bil.

Dywed hefyd bod angen yr hyfforddiant a'r cyllid priodol i weithredu'r cwricwlwm newydd - mae'n bwysig nad yw'r "cyfan yn mynd o chwith", meddai.

Mae'n dweud hefyd bod addysg rhyw a dysgu am berthynas yn hanfodol.

BBCCopyright: BBC

Dywed Llyr Gruffydd, Cadeirydd y Pwyllgor Cyllid bod y pwyllgor wedi gwneud naw o argymhellion.

Mae'r Pwyllgor, er enghraifft, yn argymell bod Llywodraeth Cymru yn gwneud gwaith pellach i asesu'r costau i ysgolion ac yn ymgysylltu ag ysgolion heblaw Ysgolion Braenaru ynghylch y costau sydd wedi'u cynnwys yn yr Asesiad Effaith Rheoleiddiol.

Mae'r Pwyllgor yn argymell y dylai Llywodraeth Cymru ddarparu manylion am ei thrafodaethau â rhanddeiliaid ynghylch y costau posibl i'r system addysg ôl-16 a chyhoeddi unrhyw fanylion am y goblygiadau ariannol.

Mae'r Pwyllgor hefyd yn argymell bod Llywodraeth Cymru ddarparu manylion ynghylch sut y bydd yn adolygu'r costau a ddarperir gan Goblygiadau Ariannol y Bil Cwricwlwm ac Asesu (Cymru) 6 randdeiliaid (ac yn rhoi gwybod i’r Senedd am y costau hynny) a’r amserlenni gweithredu.

BBCCopyright: BBC

Mae Memorandwm a gyflwynwyd gan y Gwenidog Addysg yn haf 2020 yn nodi fod y siwrnai ar gyfer diwygio addysg yng Nghymru wedi dechrau yn 2009 pan berfformiodd Cymru yn gymharol wael yn arolwg Rhaglen Rhyngwladol Asesu Myfyrwyr (PISA) y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd (OECD).

Roedd perfformiad pobl ifanc 15 oed o Gymru gryn dipyn yn is na chyfartaledd yr OECD, yn enwedig ar gyfer darllen a mathemateg.4 9.

Cafodd adroddiad yr Athro Graham Donaldson, 'Dyfodol Llwyddiannus': Adolygiad Annibynnol o’r Cwricwlwm a’r Trefniadau Asesu yng Nghymru (2015), a'r adroddiad dilynol ar y Sgwrs Fawr ynghylch Addysg (2015), eu comisiynu gan Lywodraeth Cymru â'r bwriad o ailedrych ar ddibenion sylfaenol addysg.

BBCCopyright: BBC

Nesaf mae Egwyddorion Cyffredinol y Bil Cwricwlwm ac Asesu (Cymru) a’r Penderfyniad Ariannol ynghylch y Bil Cwricwlwm ac Asesu (Cymru) yn cael eu trafod gyda’i gilydd ond bydd pleidlais ar wahân

Mae’r Bil Cwricwlwm ac Asesu (Cymru) yn darparu’r sylfaen statudol i Lywodraeth Cymru ddiwygio’r cwricwlwm. Mae'n sefydlu 'Cwricwlwm i Gymru', a ddatblygwyd yn dilyn adolygiad yr Athro Graham Donaldson ac adroddiad 'Dyfodol Llwyddiannus' yn 2015.

Bydd y cynllun yn cynnwys mwy o bwyslais ar addysg tu hwnt i'r dosbarth ac addysg ar-lein.

Bydd y cwricwlwm newydd hefyd yn cynnig cymorth i gefnogi iechyd meddwl a lles emosiynol disgyblion.

Yn ôl Llywodraeth Cymru bydd y cwricwlwm newydd yn rhoi mwy o hyblygrwydd i athrawon o ran dulliau addysgu, a cheisio lleihau effaith y newid ar ddisgyblion.

bbcCopyright: bbc

Wrth gau'r drafodaeth, dywed y Gweinidog Iechyd ei fod yn parchu hawl pobl i anghytuno gyda'r modd y mae'r llywodraeth wedi delio gyda'r pandemig.

Dywed bod gweinidogion yn ystyried "bob dydd" eu penderfyniadau er mwyn cadw pobl Cymru yn ddiogel a'i fod yn gwerthfawrogi awgrymiadau adeiladol gan y gwrthbleidiau.

Mae Plaid Cymru am ychwanegu dau bwynt newydd ar ddiwedd y cynnig sef galw am sicrhau bod cyfyngiadau a chymorth ynysu yn adlewyrchu, cymaint â phosibl, y gwahanol lefelau parhaus o haint mewn gwahanol ranbarthau yng Nghymru a

galw ar Lywodraeth Cymru i ddatblygu cynlluniau manwl ar gyfer ailagor sectorau allweddol yn ddiogel fel lleoliadau lletygarwch, diwylliant a chwaraeon yn seiliedig ar ymgysylltu uniongyrchol rhwng cynrychiolwyr y sector a chynghorwyr gwyddonol Llywodraeth Cymru.

Mae Paul Davies, arweinydd y Ceidwadwyr am ychwanegu pwynt newydd ar ddiwedd y cynnig sef croesawu'r cyhoeddiad am lefelau rhybudd newydd yng Nghymru sy'n caniatáu rhoi cyfyngiadau ar waith ar lefel ranbarthol a lleol mewn ymateb i'r dystiolaeth wyddonol a'r gwahaniaethau o ran lefelau heintio coronafeirws mewn gwahanol rannau o'r wlad.

Dywed Gareth Bennett o Blaid Diddymu'r Cynulliad ei fod yn credu bod lefelau newydd y cyfyngiadau’n anghymesur ac yn niweidiol i fusnesau a bywoliaethau ar draws Cymru.

Dywed hefyd ei fod yn gresynu bod Llywodraeth Cymru wedi dilyn strategaeth Covid-19 wahanol i un Llywodraeth y DU.

Wrth agor y drafodaeth mae'r Prif Weinidog, Mark Drakeford, yn dweud bod un o bob pump o brofion Covid yn gadarnhaol.

Mae "dwy garreg filltir dywyll iawn wedi'u cyrraedd," meddai, "wrth i nifer yr achosion godi uwch 100,000 ac i 2,000 fod yn yr ysbyty gyda Covid-19.

"Mae'r haint ar gynnydd a bydd dim modd oedi'n hir cyn cyflwyno cyfyngiadau pellach."

Nesaf mae'r Prif Weinidog, Mark Drakeford, yn cynnig bod y Senedd:

Yn nodi'r Datganiad Ysgrifenedig a gyhoeddwyd gan y Prif Weinidog ar 11 Rhagfyr 2020 ynghylch lefelau newydd o gyfyngiadau i ymateb i bandemig y coronafeirws yng Nghymru

Mae Llywodraeth Cymru yn gofyn am i’r Rheolau Sefydlog gael eu hatal er mwyn cynnal dadl am egwyddorion y lefelau rhybudd newydd.

Dyma’r pedair lefel rhybudd:

Lefel rhybudd 1 (risg isel):Dyma’r lefel cyfyngiadau agosaf at normalrwydd sy’n bosibl tra mae cyfraddau heintio yn isel a mesurau ataliol eraill yn parhau ar waith, megis cadw pellter cymdeithasol a gweithio gartref.

Lefel rhybudd 2 (risg ganolig): Mae’r lefel hon yn cynnwys mesurau rheoli ychwanegol i gyfyngu ar ledaeniad y coronafeirws. Gall y rhain gael eu hategu gan gamau gweithredu lleol wedi’u targedu’n fwy, a roddir ar waith i reoli achosion lluosog neu frigiadau penodol.

Lefel rhybudd 3 (risg uchel): Dyma’r cyfyngiadau llymaf heblaw am gyfnod atal byr neu gyfnod clo. Maent yn ymateb i lefelau heintio uwch neu gynyddol lle nad yw camau gweithredu lleol yn effeithiol mwyach o ran cyfyngu ar dwf y feirws.

Lefel rhybudd 4 (risg uchel iawn): Byddai cyfyngiadau ar y lefel hon yn cyfateb i reoliadau’r cyfnod atal byr neu’r cyfnod clo. Gellid defnyddio’r rhain naill ai fel cyfnod atal byr neu fel cyfnod clo.

Getty ImagesCopyright: Getty Images

Mae ASau yn cymeradwyo Rheoliadau'r Fasnach mewn Anifeiliaid a Chynhyrchion Perthynol (Cymru) (Diwygio) (Ymadael â'r UE) 2020.

Diben y Rheoliadau hyn yw sicrhau bod cyfraith yr UE a ddargedwir yn gweithredu’n effeithiol unwaith y bydd y Deyrnas Unedig yn ymadael â’r Undeb Ewropeaidd.

Mae’r Rheoliadau yn diwygio cyfeiriadau diangen at gyfreithiau a systemau'r UE na fyddant bellach yn berthnasol ar ddiwedd y cyfnod gweithredu.

Mae'r diwygiadau arfaethedig yn cael eu gwneud yn unol â'r Ddeddf Ymadael er mwyn sicrhau nad oes unrhyw rwystr deddfwriaethol i symud anifeiliaid byw (gan gynnwys ceffylau), a masnachu mewn cynhyrchion anifeiliaid (gan gynnwys cig) gyda'r UE a thrydydd gwledydd rhestredig eraill ar ddiwedd y cyfnod gweithredu.