Plotio a darllen diagramau gwasgariad

curriculum-key-fact
Mae diagramau gwasgariad yn dangos y berthynas rhwng dwy set o newidynnau. Wrth edrych ar y diagram gelli di weld a oes cysylltiad rhwng newidynnau. Lle mae yna gysylltiad mae’n cael ei alw’n gydberthyniad.

Darllen diagramau gwasgariad

Mae canlyniadau Cymraeg a mathemateg deg disgybl wedi eu dangos yn y tabl isod:

SaliKimWilTwmGutoAlexBegwCenAlanJo
Marc mathemateg\[{20}\]\[{71}\]\[{60}\]\[{52}\]\[{80}\]\[{32}\]\[{47}\]\[{90}\]\[{49}\]\[{80}\]
Marc Cymraeg\[{30}\]\[{80}\]\[{65}\]\[{50}\]\[{81}\]\[{38}\]\[{40}\]\[{87}\]\[{55}\]\[{70}\]

I weld a oes cydberthyniad rhwng y marciau mathemateg a Chymraeg, gallet ti blotio diagram gwasgariad.

Mae’r marc mathemateg ar y raddfa lorweddol a’r marc Cymraeg cyfatebol ar y raddfa fertigol.

Marc mathemateg Wil oedd \({60}\) a’i farc Cymraeg oedd \({65}\), felly mae ei ganlyniadau wedi eu cynrychioli gan y pwynt porffor ar gyfesurynnau \(({60},~{65})\).

Diagram gwasgariad

Diagram gwasgariad enghreifftiol

Mae’r diagram yn dangos marciau mathemateg a Chymraeg.

Question
Diagram gwasgariad

Yn y diagram gwasgariad uchod, marc pwy sydd wedi ei gynrychioli gan y groes borffor?

Cyfesurynnau’r groes ydy \(({80},~{70})\).

Felly, \({80}\) ydy’r marc mathemateg a \({70}\) ydy’r marc Cymraeg.

Mae’r groes borffor yn cynrychioli marciau Jo.

curriculum-key-fact
Gelli di weld bod yr holl bwyntiau sy’n cynrychioli marciau mathemateg a marciau Cymraeg yn gorwedd yn fras ar hyd llinell syth. Mae hyn yn dangos bod cydberthyniad rhwng y ddau newidyn hyn.

Mae'r diagramau isod yn dangos sut gelli di ddehongli cydberthyniad gan ddibynnu ar batrwm y gwasgariad.

Cydberthyniad positif

Mae’r pwyntiau’n gorwedd yn agos at linell syth, sydd ar raddiant positif.

Mae hyn yn dangos, wrth i un newidyn gynyddu, bod y llall yn cynyddu.

Cydberthyniad positif

Cydberthyniad negatif

Mae’r pwyntiau’n gorwedd yn agos at linell syth, sydd ar raddiant negatif.

Mae hyn yn dangos tra bod un newidyn yn cynyddu, y mae'r llall yn gostwng.

Cydberthyniad negatif

Dim cydberthyniad

Does dim patrwm i’r pwyntiau.

Mae hyn yn dangos nad oes cysylltiad rhwng y ddau newidyn.

Dim cydberthyniad
Question

Fyddet ti’n disgwyl cael cydberthyniad positif, cydberthyniad negatif, neu ddim cydberthyniad rhwng y parau o newidynnau canlynol:

a) Tymheredd a gwerthiant hufen iâ

b) Taldra a deallusrwydd

a) Wrth i’r tymheredd godi, mae gwerthiant hufen iâ’n debygol o gynyddu hefyd. Felly, mae’n debyg y bydd cydberthyniad positif.

b) Mae’n annhebygol fod cysylltiad rhwng taldra a deallusrwydd. Felly, does dim cydberthyniad.